สวัสดีครับ ในกระทู้นี้ เราจะรวบรวมเกร็ดต่างๆ จาก The Expanse เพื่อทำความเข้าใจเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์หลายๆ อย่างในเรื่องกันนะครับ เพื่อให้เราๆ ทุกคนดูเรื่องนี้ได้เข้าใจมากขึ้น สนุกมากขึ้น มาเริ่มกันเลยดีกว่า สารบัญ 1. แรง G (แรงโน้มถ่วง) 2. Ceres ซีรีส ============================================= แรง G เราจะได้ยินในเรื่องนี้บ่อยๆ 1 จี, 2 จี, 0.02 จี... จี ก็คือหน่วยเทียบแรงดึงดูดของโลกนั่นเองครับ 1 จี คือแรงดึงดูดเท่าโลก 0.3 จี คือแรงดึงดูดราวๆ 1/3 ของโลก เป็นต้น ดาวที่มีมวลมากพอ เช่นโลกของเรา ย่อมมีแรงดึงดูดสู่ศูนย์กลาง แต่สำหรับสถานีอวกาศหรือดาวเคราะห์แคระที่ไม่ได้มีมวลมากนัก แรงดึงดูดก็น้อยตามไปด้วย ดังนั้นจึงใช้วิธีหมุนมันรอบตัวเองให้เร็วขึ้น เพื่อให้เกิดแรงเหวี่ยงแทน ซึ่งในกรณีนี้ แรงจี จะกลายเป็นแรงที่ตัวเรา กระทำต่อขอบนอกแทน ลองนึกถึงของเล่นนี้นะครับ พอเหวี่ยงเร็วขึ้นๆ คนเล่นก็จะโดนเหวี่ยงออกไปมากขึ้น หรือหลายๆ คนอาจจะเคยเห็นจาก Interstellar ว่าตัวเอกสามารถวิ่งในยานอวกาศได้ ก็ด้วยแรงหมุนรอบตัวเองของยานนี่แหละ ทีนี้แรงจียังมีบทบาทสำคัญอย่างหนึ่ง คือมันเป็นตัวกำหนดอัตราเร่งสูงสุดของยานอวกาศไปด้วย เพราะมนุษย์เรามีขีดจำกัดอยู่ว่าทนแรงจีได้มากน้อยแค่ไหน The Expanse มีการอ้างอิงจุดนี้ในหลายๆ แห่ง เช่น ยานอวกาศของดาวอังคาร ใช้เวลาลดความเร็วถึง 2 วันเต็มๆ ก่อนเข้าเทียบท่า แล้วทำไมการขับเคลื่อนของยานอวกาศจึงทำให้เกิดแรงจีได้ล่ะ? อันนี้เป็นภาพจากบทความ Interstellar - ซ้าย คือการยืนบนพื้นโลก ความรู้สึกของคนเรา คือพื้นกำลังดันเราขึ้นข้างบน - ขวา คือยานอวกาศกำลังเร่งความเร็วไปข้างบน แรงที่พื้นยานดันเข้าใส่ขาของเรา จะรู้สึกไม่ได้ต่างจากพื้นโลกเลย ใครสนใจลองไปอ่านบทความเต็มๆ ดูได้นะครับ ในอวกาศ แรงจีจะเกิดขึ้นเฉพาะเวลามีอัตราเร่งเท่านั้น การเคลื่อนที่ด้วยอัตราเร็วคงที่ไม่ทำให้เกิดแรงจีแต่อย่างใด ซึ่งการเดินทางในอวกาศ การจะไปให้ถึงที่หมายให้เร็วที่สุดนั้น ก็คือการเร่งเต็มที่ไปจนถึงครึ่งทาง จากนั้นก็เบรกจนไปหยุดพอดีที่ปลายทาง พอนึกออกไหม หากยานอวกาศเร่งความเร็วมากเกินไป สิ่งแรกของเราที่จะแหลกก่อนก็คือหลอดเหลือดครับ ดังนั้นใน The Expanse จึงมีการฉีดยากระตุ้นเพื่อเสริมหลอดเลือดให้สามารถอดทนแรงจีที่สูงขึ้นได้ชั่วคราว ... เพราะขืนมัวแต่เร่งนิดๆ หน่อยๆ กว่าจะถึงที่หมายคงนานน่าดู แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นนอกจากขีดจำกัดของร่างกายมนุษย์แล้ว ก็ยังมีเรื่องของพลังงานด้วยว่ายานลำนั้นๆ มีพลังงานพอให้เร่งได้นานแค่ไหน
ซีรีส ซีรีส (Ceres) เป็นโลเกชั่นหลักของ The Expanse ในซีซีนแรก ซีรีสเป็นดาวเคราะห์แคระที่มีอยู่จริงครับ เป็นดาวเคราะห์ดวงใหญ่ที่สุดในแถบดาวเคราะห์น้อย (Astroid Belt) และเป็นดาวเคราะห์แคระเพียงดวงเดียวในระบบสุริยะชั้นใน สถานีซีรีสนับเป็นอาณานิคมนอกโลกแห่งแรกๆ ของมนุษย์ในเรื่องนี้เลยทีเดียว ซีรีสมีประชากรอาศัยอยู่ถึง 6 ล้านคน และมีผู้สัญจรผ่านสถานีสูงถึงวันละ 1 ล้านคน ซีรีสอยู่ภายใต้การปกครองของโลก และมีการดูแลความปลอดภัยโดยสตาร์ ฮีลิกซ์ (Star Helix) ซีรีส @ Wikipedia Syfy กับ NASA ทำคลิปแนะนำซีรีสไว้ ลองชมกันดูนะครับ เดี๋ยวผมจะสรุปเป็นภาษาไทยให้อ่านกัน หลังจากมนุษย์ตั้งรกรากที่ซีรีสได้เกือบๆ 1 รุ่น บริษัทอุตสาหการไทโชก็ประสบความเร็จในการเพิ่มความเร็วหมุนรอบตัวเองให้กับซีรีส จนซีรีสมีแรงดึงดูดอยู่ที่ 0.3 จี ซึ่งแรงที่เกิดขึ้น ก็คือแรงเหวี่ยงเหมือนที่ผมกล่าวไว้ก่อนนี้นั่นแหละครับ หมายความว่าประชากรซีรีสที่เราเห็น เขาเดินเอาขาชี้ฟ้า และเอาหัวชี้เข้าสู่ศูนย์กลางดาวนั่นเอง อันที่จรืง ซีรีส ควรจะมีน้ำแข็งปกคลุมอยู่ ซึ่งมีปริมาณถึง 1/3 แต่ภาพที่เราเห็นใน The Expanse นั้น ไม่เห็นน้ำแข็งเลย นั่นก็เพราะน้ำทั้งหมดของซีรีส ถูกดาวอังคารชิงไปหมดแล้ว เนื่องด้วยดาวอังคารกำลังพยายามสร้างทะเลบนดาวของตน Star Helix Security สตาร์ฮีลิกส์ ไม่ใช่หน่วยงานรัฐ แต่เป็นบริษัทที่มีผู้ถือหุ้นเป็นเรื่องเป็นราว คงคล้ายๆ บริษัทจัดหายามบ้านเรากระมัง? สำนักงานใหญ่ตั้งอยู่บนโลก ในบัลติมอร์ ตัวดำเนินเรื่องหลักและคู่หู โจ มิลเลอร์ กับดิมิทรี่ แฮฟล็อก ต่างก็ทำงานให้กับบริษัทนี้ จากนักแสดง และสำนวนพูดในทีวีอาจจะดูไม่ออกนัก แต่จริงๆ แล้วโจ มิลเลอร์ เป็นชาวเบลต์เต็มตัวครับ เกิดและโตที่นั่น วัยเด็กเขาใช้ชีวิตเยี่ยงอาชญากรอยู่ในส่วนสลัมของเมือง และในหนังสือเขาสูงกว่าแฮฟล็อกมาก เขาค่อนข้างมีชื่อเสียงว่าเป็นนักสืบขี้เมาผู้มีใจเอนเอียงหาดาวโลก ดังนั้นเขาจึงเป็นพนักงาน สตาร์ ฮีลิกซ์ แทบจะเพียงผู้เดียวที่ยอมเป็นคู่หูให้แฮฟล็อก แฮฟล็อกสมัยเข้าทำงานใหม่ๆ เขายังได้ประจำการบนโลกในแผนกสืบสวนอาชญากรรมอยู่ 6 เดือน และหลังจากนั้นเป็นเวลา 8 ปีตามสถานีสองสามแห่งในอวกาศ ชาวเบลต์นั้นรังเกียจชาวโลกและชาวดาวอังคารอยู่แล้ว จึงไม่เปิดใจยอมรับแฮฟล็อกแต่อย่างใด Outer Planet Alliance - OPA สมาพันธ์ดาวเคราะห์รอบนอก หรือโอพีเอ แต่แรกเดิมทีเป็นการรวมกลุ่มกันของชนชั้นแรงงานในแถบดาวเคราะห์น้อยเพื่อให้มีอำนาจต่อรองกับโลก ในท้องเรื่อง โอพีเอได้กลายมาเป็นสมาพันธ์ซึ่งมีเป้าหมายอยู่ที่การปลดแอกตนเองจากโลกและปกครองตนเอง ซึ่งระดับหัวหน้า 2 คนที่สำคัญที่สุดในซีซัน 1 ได้แก่ แอนเดอร์สัน ดอว์ส และเฟร็ด จอนสัน แอนเดอร์สัน ดอว์ส เป็นหัวหน้าหน่วยประสานงานประจำซีรีส และ เฟร็ด จอนสัน ชื่อเต็มเฟรเดอริก ลูเชียส จอนสัน ผู้ถือเป็นผู้นำของโอพีเอโดยพฤตินัย (หมายถึงในทางปฏิบัติ โดยไม่ได้มีกฎอะไรรองรับ) เขาเป็นลูกจ้างของบริษัทอุตสาหการไทโช ซึ่งแม้จะเป็นบริษัทของโลก แต่ทั้งเจ้าของและผู้บริหารต่างสนับสนุนการปลดแอกชาวเบลต์ แต่เดิมเฟร็ดเป็นชาวโลก แต่หลังจากต้องฆ่าล้างสถานีอวกาศแห่งหนึ่งตามคำสั่ง (มีให้ดูแว้บๆ ในซีซันแรกด้วย) เขาก็ทนไม่ได้จนทิ้งสิทธิ์การเป็นพลเมืองโลกและมาเข้ากับโอพีเอแทน ถึงกระนั้นผลงานฆ่าล้างสถานีของเขาก็ยังคงโด่งดังและเป็นเหตุให้ชาวเบลต์หลายๆ คนรังเกียจเขา ทั้งแอนเดอร์สันและเฟร็ดต่างมีเป้าหมายเดียวกัน แต่มีแนวคิดแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง แอนเดอร์สัน ดอว์สเป็นชาวเบลต์เต็มตัว เขาเชื่อว่าเอกราชจะได้มาด้วยการใช้กำลังลุกฮือขึ้นต่อต้านและปฏิวัติ ในขณะที่เฟร็ดซึ่งเคยเป็นชาวโลกมาก่อนเข้าใจเกมการเมืองของโลกดีและมีความตั้งใจจะใช้วิธีทางการฑูตอย่างสันติวิธีให้ชาวเบลต์ได้ปกครองตนเอง ทว่า วิธีการของเฟร็ด ยังติดปัญหาใหญ่อยู่ คือทางดาวเคราะห์ชั้นในยังไม่ยอมรับโอพีเอเป็นองค์กรอย่างถูกต้อง โอพีเอไม่มีสิทธิ์มีเสียงใดๆ ในศาลอากาศเลย ดังนั้นเขาจึงพยายามทุกวิถีทางที่จะยกสถานะของโอพีเอขึ้นให้โลกและดาวอังคารยอมรับ ไม่ว่าจะเป็นการสร้างผลงาน หรืออะไรก็ตามแต่ ซึ่งจะเป็นก้าวแรกให้โลกและดาวอังคารยอมรับสถานะปกครองตนเองของซีรีสในอนาคต
งง ตรงที่เบลเตอร์ที่ร่างกายสูงๆอะครับ พวกนี้คือชาวเบลท์ที่อยู่ในซีรีส ทุกคนรึป่าว หรือว่าต้องเจอเเรงโน้มถ่วงก่อนถึงร่างกายจะผิดรูป อยากให้ขยายเรื่องชาวเบลท์หน่อยครับ งงตรงนี้อะ
เป็นลักษณะปกติของคนที่เติบโตในสภาพแรงโน้มถ่วงน้อยครับ คือร่างกายของคนเรา เวลากระดูกยืด มันจะต้องต่อสู้กับ 2 อย่าง 1. คือกล้ามเนื้อ เป็นสาเหตุที่ว่าการเล่มกล้ามแต่เล็กจะทำให้ตัวไม่สูง เพราะกล้ามยิ่งแข็งแรง กระดูกยิ่งยืดยาก 2. แรงโน้มถ่วงที่ดึงร่างเราลงข้างล่าง ซึ่งสำหรับคนที่เติบโตในสภาพแรงโน้มถ่วงน้อย 1. กล้ามเนื้ออ่อนแอด้วย 2. ไม่มีแรงดึงลงด้วย ก็เลยจะมีรูปร่างสูงครับ ไม่ได้จำกัดเฉพาะชาวเบลต์เท่านั้น ทีนี้ ในซีรีส์ ผมคิดว่าเขาคงมีงบไม่พอให้ทุกคนยืดตัวน่ะครับ ชาวเบลต์เลยสูงบ้างไม่สูงบ้าง
นักบินอวกาศก็ตัวสูงขึ้นราว 2 นื้วระหว่างที่อยู่ในอวกาศครับ เพราะของเหลวและเนื้อเยื่อที่อยู่ระหว่างข้อกระดูกสันหลังขยายตัวได้มากขึ้น ตอนคนนอน แรงโน้มถ่วงก็ดึงกระดูกสันหลังให้ยืดยาวออก ตอนตื่นเลยตัวสูงขึ้นเล็กน้อย ปัญหาใหญ่ของคนที่อยู่ในที่แรงโน้มถ่วงน้อยนานๆ คือความหนาแน่นกระดูกต่ำและข้อต่อไม่แข็งแรง หัวใจมีกำลังน้อย กล้ามเนื้อกำลังน้อยถ้าต้องไปอยู่ในที่ๆ แรงโน้มถ่วงสูงกว่าสัก 1/5 ขึ้นไปจะรู้สึกว่างุ่มง่าม เหนื่อยเร็วขึ้น กำลังตก สักสองเท่าขึ้นไป จะรู้สึกว่าเหนื่อย ตัวหนัก ไม่มีแรง กระดูกอาจมีอาการด้วย เรื่องเล่นกล้ามตั้งแต่เด็กแล้วเตี้ย น่าจะเพราะเนื้อเยื่อข้อต่อโดนกดทับบ่อยๆ ตอนช่วงเติบโต กระดูกก็ต้องหนาแน่นขึ้นเพื่อรับภาระเลยยืดยาวได้น้อยกว่า เรื่องกล้ามเนื้อขัดขวางการยืดของกระดูกนี่ ผมไม่แน่ใจ ผมเคยได้ยินมาว่าถ้าเป็นพวก calisthenics จะไม่มีปัญหาพวกนี้ เพราะภาระคือร่างกายของเราเอง
